Ας αρχίσουμε με κάτι εύκολο, αλλά παράλληλα τον πιο γρήγορο και τον πιο φθηνό τρόπο για να μειώσετε την ενέργεια που χρησιμοποιείτε στο σπίτι. H μέση κατοικία στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία εκπέμπει 11 τόνους αερίων του θερμοκηπίου κάθε χρόνο. Το μεγαλύτερο κομμάτι αυτών των εκπομπών, περίπου το 40%, έρχεται από τη θέρμανση και την ψύξη. Ο έλεγχος της θερμοκρασίας που επικρατεί στο σπίτι σας είναι αυτό που απειλεί περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο τη θερμοκρασία σε όλον τον πλανήτη.

Το έχετε ήδη ακούσει στο παρελθόν, αλλά αξίζει να το επαναλαμβάνουμε συνεχώς: αν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μέσα μαζικής μεταφοράς, κάντε το. Αν παίρνετε τακτικά το λεωφορείο ή το τρένο αντί για το αυτοκίνητο, μειώνετε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου για τις οποίες είστε προσωπικά υπεύθυνος κατά 60%. Για παράδειγμα, ένας επιβάτης σε αυτοκίνητο «κοστίζει» ετησίως για μια απόσταση 30 χλμ. ενάμιση τόνο παραπάνω από έναν επιβάτη σε τρένο. Ακόμη καλύτερα θα ήταν για τις κοντινές αποστάσεις να χρησιμοποιήσετε έναν εντελώς καθαρό τρόπο μετακίνησης: περπατήστε ή χρησιμοποιήστε ποδήλατο. (Αν πραγματικά δεν μπορείτε να βγείτε από το αυτοκίνητο, κοιτάξτε τη συμβουλή Νο 5).

Κατά μέσον όρο καθένας από εμάς πετάει δέκα φορές το βάρος του σε απορρίμματα κάθε χρόνο. Από τα σκουπίδια που περισυλλέγονται, περίπου το 60% καταλήγει σε χωματερές όπου συμπιέζεται σε μια ανάερη, σαπρή μάζα: ακριβώς το κατάλληλο σημείο για την ανάπτυξη βακτηρίων που ονομάζονται μεθανογενή και τα οποία μετατρέπουν τα οργανικά σκουπίδια μας στο ιδιαίτερα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου μεθάνιο. Για κάθε κιλό φλούδες πατάτας και σακουλάκια τσάι που αυτά τα μικρόβια χωνεύουν, απελευθερώνουν δύο κιλά μεθάνιο. H μέση οικογένεια στον ανεπτυγμένο κόσμο πετάει κατά μέσον όρο 3,5 κιλά φαγητού κάθε ημέρα, τα δύο τρίτα εκ των οποίων θα μπορούσαν να κομποστοποιηθούν. Και με την κομποστοποίηση όχι μόνο μπορείτε να μειώσετε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αλλά επίσης να παραγάγετε μια υπέροχη πηγή λιπάσματος.

Αυτό έχει μεγάλη σημασία. H οδήγηση ευθύνεται για το 40% των προσωπικών μας εκπομπών εκτός γραφείου. Μπορούμε όμως αλλάζοντας τον τρόπο οδήγησής μας να κάνουμε μια επίσης μεγάλη διαφορά. Αν οδηγούμε μόλις 8 χλμ. /ώρα πιο σιγά από το όριο ταχύτητας αντί για το ίδιο ποσό πάνω από το όριο ταχύτητας, έχουμε μια σημαντική μείωση της βενζίνης που χρησιμοποιούμε. Στα 10 χιλιόμετρα οδήγησης με αυτόν τον τρόπο, έχουμε αφαιρέσει από την ατμόσφαιρα ένα τέταρτο του τόνου από αέρια του θερμοκηπίου που εκπέμπουμε κάθε χρόνο. Αν οδηγείτε τζιπ, χρειάζονται πιο δραστικά μέτρα. Ένα μεγάλο όχημα με κίνηση στους τέσσερις τροχούς μπορεί να βγάζει ως και 12 τόνους αερίων του θερμοκηπίου κάθε χρόνο. Αν επιλέξετε ένα πιο μικρό αυτοκίνητο, μειώνετε τουλάχιστον κατά το ήμισυ αυτό το ποσό.

Μετά τη θέρμανση και την ψύξη, οι μεγαλύτεροι «καταναλωτές» ενέργειας στο σπίτι είναι οι ηλεκτρικές συσκευές και ο φωτισμός. Επιλέγοντας τα πιο αποδοτικά μοντέλα και αυτά που εξοικονομούν ενέργεια, όπως και ανάλογες λάμπες φωτισμού, μπορούμε να έχουμε μια μείωση κατά 30% στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον μην ξεχνάτε να κλείνετε όλες τις συσκευές όταν δεν λειτουργούν. Μόνο στις ΗΠΑ, εκπέμπονται κάθε χρόνο 30 εκατ. τόνοι αερίων του θερμοκηπίου από συσκευές όπως τηλεοράσεις κλειστές μεν, αλλά σε κατάσταση αναμονής.

Συνήθως το φαγητό παραβλέπεται ως αιτία υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά ο αντίκτυπός του είναι ιδιαίτερα σημαντικός κυρίως κατά τη μεταφορά του. Για μια οικογένεια του ανεπτυγμένου κόσμου το φαγητό μπορεί να «κοστίζει» 4 τόνους αερίων του θερμοκηπίου κάθε χρόνο. Κοιτάξτε τη χώρα προέλευσης και θα καταλάβετε ότι η τροφή σας έχει ταξιδέψει περισσότερο από εσάς. Έρευνα του 2001 στη Βρετανία έδειξε, π.χ., ότι τα 26 αντικείμενα σε ένα καλάθι νοικοκυράς είχαν διανύσει συνολικά περίπου 250.000 χλμ., που ισοδυναμούν με 80 κιλά αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Αν επιλέγετε τα τοπικά προϊόντα, μπορείτε να μειώσετε τις εκπομπές σας που σχετίζονται με το φαγητό κατά 90%. Ακόμη καλύτερα, καλλιεργήστε τα δικά σας λαχανικά!

Το σύνθημα οποιουδήποτε ενδιαφέρεται σοβαρά να σώσει την κατάσταση στον πλανήτη θα πρέπει να είναι: «Μειώνω, επαναχρησιμοποιώ, ανακυκλώνω». Το κύριο εξ αυτών είναι η μείωση. Άπειρα τα προϊόντα που τελικά δεν χρειαζόμαστε αλλά αγοράζουμε, ακόμη πιο πολλά τα υλικά που τα συσκευάζουν, ενώ σίγουρα μπορούμε να αντισταθούμε σε «καινοτομίες» όπως την αγορά μιας και μόνο μπανάνας καλυμμένης αεροστεγώς με πλαστικό. Ό,τι δεν μπορούμε να μειώσουμε, ας το ξαναχρησιμοποιήσουμε. Για παράδειγμα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δύο φορές την ίδια πλαστική σακούλα. H ανακύκλωση είναι η τρίτη επιλογή: μειώνει σημαντικά την ενέργεια που καταναλώνεται για τη δημιουργία νέων υλικών.

H μάχη κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη αρχίζει στο σπίτι αλλά δεν τελειώνει εκεί. Το να σβήσουμε το φως στη δουλειά είναι το ίδιο για τον πλανήτη με το να σβήσουμε το φως στο σπίτι. Μπορείτε στη δουλειά να χρησιμοποιείτε για εκτυπώσεις το χαρτί και από τις δύο πλευρές ή να φροντίζετε να καταλήγουν όλα τα υπομνήματα, τα φαξ και οι φωτοτυπίες στον κάδο ανακύκλωσης• για κάθε κιλό χαρτί που παράγεται απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα 2,5 κιλά αερίων του θερμοκηπίου.

Ο θάνατος έρχεται σε όλους, αλλά η τάση μας να αψηφάμε τη διαδικασία της αποσύνθεσης μέσα από αεροστεγή μπρούντζινα φέρετρα ή αντισεισμικούς οικογενειακούς τάφους σημαίνει ότι μαζί με τη σορό μας θάβουμε τεράστιες ποσότητες μπετόν, ατσαλιού, χαλκού - 1,5 εκατ. τόνους μπετόν και 100.000 τόνους ατσαλιού κάθε χρόνο στις ΗΠΑ. Έτσι η αποχώρησή μας από τον μάταιο τούτο κόσμο τον καθιστά ακόμη πιο μάταιο με έναν επιπλέον τόνο αερίων του θερμοκηπίου. Επιλέξτε καλύτερα μια φυσική ταφή (βλ. για παράδειγμα www.naturaldeath.org.uk) και μπορείτε να αποφύγετε το τελευταίο σας αποτύπωμα πάνω σε αυτόν τον πλανήτη να τον επιβαρύνει.

Τα αεροπλάνα ευθύνονται για το 6% των προσωπικών μας εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Εννοείται ότι κάποια ταξίδια δύσκολα γίνονται με άλλο μέσο. Αλλά στους κοντινούς προορισμούς είναι χίλιες φορές καλύτερο να δούμε αν υπάρχει εναλλακτικός τρόπος μετακίνησης. Αν επιλέξουμε το τρένο αντί για το αεροπλάνο, έχουμε κατά 75% λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου.

Το ΒΗΜΑ, 11/09/2005 , Σελ.: H04