Ενέργεια «καθαρή» και συσκευές πρωτοποριακές υπόσχονται να αλλάξουν τη ζωή μας και να κάνουν πράξη το δόγμα «όποτε το θέλω, όπου θέλω, δωρεάν»

Και αν «οι πατάτες στα χωράφια σαπίσαν και τα φρούτα μας καίει ο βοριάς», μην περιμένετε η κρίση να φρενάρει την τεχνολογική εξέλιξη. Αντίθετα, πιστή στο ρηθέν «πενία τέχνας κατεργάζεται», η τεχνολογία μάλλον θα κάνει άλματα τη νέα χρονιά. Αναζητήσαμε τις σχετικές προβλέψεις των διεθνών αναλυτών αγοράς και, έπειτα από εξόχως... υποκειμενική ανθολόγησή τους, σας παρουσιάζουμε τις περιοχές κορυφαίας ανάπτυξης. Κοινό τους χαρακτηριστικό; Είναι όλες τους «προσωπικές» και «πράσινες»!

Η πράσινη οικονομία έχει σίγουρα πολλές πτυχές και ευρύτατο φάσμα, αλλά οι λέξεις που της δίνουν ταυτότητα είναι μόνο τέσσερις: ενεργειακή αυτονομία, περιβαλλοντικά αποδεκτή. Αυτή η πρόταση, με τη σειρά της, μεταφράζεται στη δυνατότητα να έχουμε όση ενέργεια χρειαζόμαστε, χωρίς μολυσματική προέλευση ή κατάληξη.

Μια τέτοια ερμηνεία της πράσινης οικονομίας αποκτά πρωτόγνωρες διαστάσεις όταν κάποιος την περιορίσει στο... σώμα μας: τον περασμένο Μάρτιο οΖονγκ Λιν Γουάνγκ(Ζhong Lin Wang), καθηγητής Υλικών στο Georgia Ιnstitute of Τechnology, παρουσίασε μια «νανογεννήτρια» που μετατρέπει τις κινήσεις μας- αλλά και αυτόν τον χτύπο της καρδιάς μας- σε πηγή ενέργειας για τις φορητές μας συσκευές! Πώς γίνεται αυτό; Με νανοβούρτσες φτιαγμένες από οξείδιο του ψευδαργύρου (ΖnΟ). Το υλικό αυτό είναι πιεζοηλεκτρικό, δηλαδή μετατρέπει τη μηχανική κίνηση σε ηλεκτρικό ρεύμα. Καθώς τα τριχίδια της νανόβουρτσας έχουν διάμετρο μόλις το 1/5000ό της ανθρώπινης τρίχας, διεγείρονται από την παραμικρή κίνησή μας και παράγουν ρεύμα, συνεχώς και εν παραλλήλω. Οπότε, όταν εμφανιστούν στο εμπόριο ρούχα με ενσωματωμένες τέτοιες νανόβουρτσες στην ύφανσή τους... μπαταρίες τέλος.

Ενέργεια με τρία λίτρα νερό

Στην ίδια κατεύθυνση, αλλά με πεδίο εφαρμογής «οικογενειακό», είχαμε και μια εφεύρεση που υπόσχεται να «φέρει τα πάνω κάτω» από του χρόνου: μια συσκευή που παρέχει την ενέργεια την οποία χρειάζεται ημερησίως ένα τυπικό νοικοκυριό με... μόλις τρία λίτρα νερό! Συγκεκριμένα, η ομάδα ερευνητών του χημικού Ντάνιελ Νοτσέρα (Daniel Νocera) του ΜΙΤ βρήκε έναν φθηνό καταλύτη από κοβάλτιο και φωσφορικό άλας που διασπά το νερό και αποθηκεύει υδρογόνο σε θερμοκρασία δωματίου. Η ιδέα προήλθε από την ανακάλυψη το 2004 του τρόπου με τον οποίο τα φυτά κάνουν το ίδιο, αναγεννώντας διαρκώς τον καταλύτη τους μέσω του ηλιακού φωτός! Εφέτος τον Σεπτέμβριο ο Νοτσέρα διατύπωσε τη «χημεία προσωπικής ηλιακής ενέργειας (βλ. http://pubs. acs. org/stoken/presspac/presspac/ full/10.1021/ic901328v) και ίδρυσε την εταιρεία Sun Catalytix, που ετοιμάζεται να κατασκευάσει ηλιακά πάνελ για την παραγωγή υδρογόνου, μέσα αποθήκευσής του και σύστημα διοχέτευσής του σε κυψέλες καυσίμου (fuel cell), για την τελική παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειαζόμαστε. Για τα σπίτια μας, η αξιοποίηση αυτής της τεχνολογίας μπορεί να σημαίνει «λογαριασμός ΔΕΗ... τέλος», αλλά για την ηλιόλουστη χώρα μας εν συνόλω μπορεί να σημαίνει κάτι περισσότερο: στοκάρισμα ενέργειας, εξισορρόπηση των φορτίων στο δίκτυο και, σε λίγες δεκαετίες ίσως, ενεργειακή αυτάρκεια!

Σημειωτέον ότι η όλη αγορά ηλιοσυλλεκτών αναμένεται να «εκραγεί» από τη νέα χρονιά, λόγω εξαιρετικών καινοτομιών που υπόσχονται να μπουν σε γραμμές παραγωγής: κεραμίδια με φωτοκύτταρα πρόκειται να εμφανιστούν, αλλά και «ηλιοκυτταρική βαφή» ακόμη, που θα επιτρέπει τη μετατροπή κάθε επιφάνειας σε ηλιακό συλλέκτη.

Η μελάνη από σιλικόνη

«Ηθικός αυτουργός» αυτής της αλλαγής είναι η ανακάλυψη της «μελάνης από σιλικόνη», δηλαδή της χημικής μετατροπής της σιλικόνης σε σταθερό υγρό. Οπως αποδείχτηκε από τις μετρήσεις φορέων όπως το Fraunhofer Ιnstitute της Γερμανίας, οι βαμμένες με αυτό το υλικό επιφάνειες κατορθώνουν να μετατρέπουν το 18% του ηλιακού φωτός που λαμβάνουν σε ηλεκτρική ενέργεια. Η κάτοχος της εφεύρεσης αμερικανική εταιρεία Ιnnovalight Ιnc. ετοιμάζει τώρα τη μαζική παραγωγή πάνελ τέτοιας βαφής. Τον περασμένο Αύγουστο ο ιδρυτής της εταιρείας και ερευνητής του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Οστιν, Μπράιαν Κόρτζελ (Βrian Κorgel), παρουσίασε και νέο τύπο μελάνης, από νανοσωματίδια αυτή τη φορά, που επιτρέπει το ηλιοκυτταρικό βάψιμο από τον καθένα μας, με κόστος στο 1/10 των έτοιμων πάνελ και με απόδοση μετατροπής ενέργειας 10%. Μάλιστα, επειδή η βαφή είναι ημιδιαφανής, προτείνεται ιδιαίτερα για τη μετατροπή των παραθύρων μας σε ηλιοσυλλέκτες. Το μόνο ανασταλτικό της υπόθεσης είναι ότι η εκτόξευση των νανοσωματιδίων της βαφής πρέπει να γίνεται σε αυστηρά ελεγχόμενο χώρο (λόγω των ανεπανόρθωτων επιπτώσεων στα πνευμόνια μας) και όχι όπως... βάφουν τα αυτοκίνητά τους οι πολλοί!

Μπαταρία από χαρτί

Μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα εφαρμογή της μελάνης νανοσωματιδίων μάς δίνει η ανακάλυψη του αναπληρωτή καθηγητή Τεχνολογίας Υλικών στο Πανεπιστήμιο Stanford των ΗΠΑ, Γι Κούι (Υi Cui): κατάφερε να δημιουργήσει βαφή που μετατρέπει οποιοδήποτε κομμάτι χαρτιού σε μπαταρίακαι μάλιστα με διάρκεια ζωής δεκαπλάσια των μπαταριών λιθίου! Οι δυνατότητες αξιοποίησης αυτής της δυνατότητας είναι εκπληκτικές σε εύρος, αλλά το πιο σημαντικό από άποψη χρόνου είναι ότι η εν λόγω νανοβαφή είναι εύκολο να παραχθεί και μπορεί να διατεθεί πολύ σύντομα στη διεθνή αγορά.

Τέλος, για την εθνική διάσταση της πράσινης οικονομίας που συζητούμε, πολύ ενδιαφέρων είναι ο υπολογισμός που έκανε ο ερευνητής Νέιτ Λιούις (Νate Lewis), του αμερικανικού Πανεπιστημίου Caltech: για να καλύψουν το σύνολο των ενεργειακών αναγκών των ΗΠΑ- λέει- θα αρκούσε το βάψιμο των πλαϊνών λωρίδων των αυτοκινητοδρόμων με τέτοια ηλιοκυτταρική βαφή. Συγκεκριμένα, κάθε χιλιόμετρο θα αρκούσε για να ηλεκτροδοτήσει ως και 250 σπίτια! Οπότε, μην εκπλαγείτε αν από του χρόνου τη συντήρηση του εθνικού οδικού δικτύου μας αναλάβει... η ΔΕΗ!

Η κοινωνικοποίηση της πληροφορικής

Αδιόρατες βούρτσες στην ύφανση των ρούχων μας θα φροντίζουν για τη μετατροπή της τριβής σε ηλεκτρισμό για τις φορητές συσκευές μας
Η «πληροφορική στα σύννεφα» (αγγλιστί cloud computing) είναι θέμα που μας απασχόλησε έντονα στα τέλη του 2008. Είναι όμως η χρονιά που έρχεται αυτή που υπόσχεται την ανθοφορία της. Βεβαίως οι μεγάλες εταιρείες πληροφορικής που την είχαν ετοιμάσει (λέγε με Μicrosoft, κυρίως) την είχαν προδιαγράψει ως «φαινόμενο θερμοκηπίου»: Θθα γευόταν τα ελέη της μόνον όποιος ήταν πιστός και διηνεκής πελάτης της εταιρείας. Κάτι αντίστοιχο είχαν ετοιμάσει οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας, με τη συνέργεια μεγαλοκατασκευαστών, όπως η Αpple: αν θες το iΡhone σου, με τις μύριες εφαρμογές του, θα ΄σαι ζεμένος στο άρμα μας και θα αφήνεις σε εμάς τον έλεγχο του ποια εφαρμογή τρέχει το κινητό σου!

Τo Αndroid φέρνει επανάσταση

Σε λίγο θα βάφουμε στέγες και παράθυρα με «ηλιοκυτταρική βαφή», μετατρέποντας τα τσιμεντόκουτα όπου ζούμε σε ενεργειακές κυψέλες
Ε, λοιπόν, τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν δραματικά τη νέα χρονιά, τόσο για τον κόσμο των υπολογιστών όσο και για εκείνο των κινητών. Το ογκούμενο αίτημα των χρηστών για διαλειτουργικότητα μεταξύ των συσκευών αρχίζει να αποκτά βιώσιμο μοντέλο υλοποίησης στην παγκόσμια αγορά. «Πολιορκητικός κριός» για την κατάλυση των τεχνολογικών ολιγοπωλίων είναι αυτή τη φορά μια τηλεφωνική συσκευή που ανακοίνωσε η Google: από την άνοιξη, θα αρχίσει να πουλάει το κινητό της τηλέφωνο Νexus Οne, κατασκευασμένο από την ταϊβανέζικη ΗΤC, με φορτωμένο το λειτουργικό σύστημα Αndroid 2.1 και χωρίς δέσμευση σε οποιονδήποτε πάροχο! Ως συσκευή, λέγεται ότι είναι ένα «iΡhone με μεγαλύτερη οθόνη, συν έναν κυλιόμενο τροχό επιλογών». Ως ιδεολογία όμως είναι κυριολεκτικά η επανάληψη του πολέμου «συμβατά ΡC εναντίον κλειστών ΙΒΜ και Αpple», που ζήσαμε τη δεκαετία του 1980. Η τότε κατάληξη είναι γνωστή: η Μicrosoft- που ευαγγελιζόταν το «άνοιγμα» των συσκευών- έγινε η πλουσιότερη εταιρεία στον πλανήτη. Τώρα, η επανάληψη του αγώνα με αυτήν στη γωνιά του αμυνομένου ίσως ξεκινήσει μια αντίστροφη μέτρηση...

Κάποιοι θα σκεφτούν ότι οΜπιλ Γκέιτςείχε προβλέψει τις εξελίξεις και άφησε τον θρόνο εγκαίρως. Για την ώρα, κάτι τέτοιο δήλωσε ένα στέλεχος της Μicrosoft- o Μark Κroese, της Μicrosoft Εntertainment and Devices Division- για τα τεκταινόμενα σε έναν φαινομενικά άσχετο χώρο: όταν η πασίγνωστη τηλεπαρουσιάστρια Οprah Winfrey ανακοίνωσε προ ημερών ότι αποσύρεται από την τηλεόραση, εκείνος διέγνωσε το τέλος των καναλιών.«Οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ τηλεόρασης, βίντεο και βιντεοπαιχνιδιών έχουν αρχίσει να θολώνουν»είπε. «Προβλέπω ότι το 2010 θα είναι η χρονιά που οι κυριότερες διαφημιστικές εταιρείες θα μεταστρέψουν μεγάλο τμήμα των κονδυλίων τους στα νέα διαδραστικά μέσα» κατέληξε. Η εκτίμησή του αυτή επιβεβαιώθηκε απρόσμενα από... την ίδια την Οprah Winfrey: συνέπηξε κοινοπραξία με την εταιρεία Discovery Communications, υπό την επωνυμία Οprah Winfrey Νetwork, με στόχο να παρουσιάσει από τον Ιανουάριο του 2011 ένα διαδικτυακό κανάλι, που θα συνδυάζει τα χαρακτηριστικά του τηλεοπτικού προγράμματος με εκείνα των κοινωνικών δικτύων.

Το «πληροφορικό νέφος»

Το λογισμικό και οι συσκευές έχουν περάσει αμετάκλητα στην εποχή των κοινωνικών δικτύων. Αλλά τώρα αρχίζει... η «πάλη των τάξεων»!
Και είναι αλήθεια ότι για τη νέα γενιά η κλασική συσκευή της τηλεόρασης γίνεται όλο και πιο απωθητική. Ο ελεύθερος χρόνος τους είναι μοιρασμένος μεταξύ του κινητού της παλάμης τους, της οθόνης του υπολογιστή τους και της κονσόλας των βιντεοπαιχνιδιών τους. Οι εφαρμογές πληροφορικής που τους ενδιαφέρουν είναι ολοένα περισσότερο εκείνες που στήνουν κοινωνικά δίκτυα τα οποία τους επιτρέπουν να μοιραστούν εμπειρίες με ενημέρωση της εντοπιότητάς τους (να ΄ναι καλά το GΡS και το GoogleΜaps) ή τους δίνουν τα συνεργατικά εργαλεία για να στήσουν κοινές δράσεις (από συμμετοχικό εθελοντισμό ως... τηλεπάρτι). Η όποια παρακολούθηση ταινίας και τηλεοπτικούραδιοφωνικού προγράμματος τους είναι προσφιλής μόνον εφόσον γίνεται μέσα από αυτό το ασύρματα διαδικτυωμένο φάσμα συσκευών, υποκύπτοντας στο δόγμα«όποτε το θέλω, όπου θέλω».

Η επέκταση του «πληροφορικού νέφους» με καλούδια που εγγυώνται τη διαλειτουργικότητα συσκευών και συστημάτων είναι κάτι για το οποίο, τεχνικά, όλοι οι μεγαλοκατασκευαστές της πληροφορικής κόπτονται. Εκείνο όμως που δεν θέλουν- και οι κινήσεις της Google το κάνουν εφιάλτη τουςείναι να δοθεί η τεχνολογική δυνατότητα στη νέα γενιά καταναλωτών να αναβαθμίσει το δόγμα της σε «όποτε το θέλω, όπου θέλω,δωρεάν!». Το σίγουρο για τη νέα χρονιά είναι ότι πλήθος νέων προγραμμάτων θα διατεθούν στους χρήστες, είτε γραμμένα για «κλειστές» κοινότητες είτε για «ελευθεριάζουσες», ή και για «αναρχοαυτόνομες». Κάποιοι από τους αναλυτές επιμένουν ότι μετά το 2010 η μορφή της πληροφορικής θα έχει γίνει... αγνώριστη.

Η ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Αν τα τηλεοπτικά προγράμματα πνέουν τα λοίσθια, η προβολή ταινιών σε όλο και μεγαλύτερες οικιακές οθόνες ανθεί. Τεχνολογικά μάλιστα η υπόσχεση διάθεσης στο εμπόριο οθονών τρισδιάστατης προβολής έρχεται και ξανάρχεται στις κατ΄ έτος προβλέψεις. Απ΄ ό,τι φαίνεται το 2010 θα είναι η χρονιά που η υπόσχεση επιτέλους θα υλοποιηθεί: όχι μόνον η Sony και η Ρanasonic ετοιμάζουν τα σχετικά μοντέλα τους, όχι μόνο το Χόλιγουντ έχει ήδη στα σκαριά 63 τρισδιάστατες ταινίες, αλλά και προαναγγέλθηκε η έναρξη εκπομπής του πρώτου τρισδιάστατου τηλεοπτικού καναλιού, από τον βρετανικό οργανισμό Sky! Το «μεγάλο κόλπο» του Sky είναι ότι δεν θα προαπαιτεί την ύπαρξη τρισδιάστατου δέκτη, αλλά θα παρέχει τη δυνατότητα μέσω ενός πρόσθετου κουτιού- ονόματι «Sky+ΗD»στο μέγεθος των γνωστών αποκωδικοποιητών δορυφορικής τηλεόρασης. Η θέαση θα γίνεται με πολωτικά γυαλιά νέου τύπου, σαν αυτά που φορούν ήδη οι θεατές της τρισδιάστατης ταινίας «Αvatar» στους κινηματογράφους. Για όσους μάλιστα θέλουν να μετατρέψουν το σαλόνι τους σε βιντεοκλάμπ, η θύρα Εthernet του «Sky+ΗD» θα τους επιτρέπει να συνδεθούν διαδικτυακά με τον Sky και να δουν ταινίες «επί παραγγελία». Η όλη εμπειρία προδιαγράφεται συγκλονιστική και... η αγκύλωση στον καναπέ μόνιμη!

Μια άλλη τρισδιάστατη εμπειρία που αναμένεται να κάνει θραύση τη νέα χρονιά είναι αυτή της επικοινωνίας μας μέσω χειρονομιών. Ξεκίνησε από τα κατορθώματα της παιχνιδομηχανής Wii της Νintendo, για να φθάσει στην εφετινή παρουσίαση από τη Μicrosoft ενός τρόπου αλληλεπίδρασης με βιντεοπαιχνίδι χωρίς χειριστήρια! Τώρα όμως αυτή η αναγνώριση των χειρονομιών μας από συσκευές αρχίζει να βρίσκει εφαρμογή και εκτός παιχνιδιών: Το γερμανικό ίδρυμα καινοτομίας Fraunhofer παρουσίασε την iΡoint 3DΤV, που καταργεί το τηλεχειριστήριο κατά την τηλεθέαση. Ακόμη πιο παραγωγική όμως είναι η εφαρμογή της τεχνολογίας αυτής στα προγράμματα τρισδιάστατης σχεδίασης και μοντελοποίησης: εφεξής, αρχιτέκτονες, μηχανικοί και καλλιτέχνες θα μπορούν να «σμιλεύουν» τα αντικείμενα των ονείρων τους χωρίς το δέσιμο με το «καταραμένο ποντίκι». Απλά, θα χαράζουν-πιέζουν-τεντώνουν-περιστρέφουν γραμμές και όγκους κάνοντας τις αντίστοιχες κινήσεις στον αέρα!

Οχι, το τσαλάκωμα της οθόνης από τα νεύρα μας, έπειτα από αποτυχημένη σχεδίαση, δεν προβλέπεται. Ακόμη.