 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ομιλία κας Π. Κοτσώνη στην Ημερίδα
«Από τα Αρχαία στα Νέα Ελληνικά» «Διαδρομές από τα αρχαία στα νέα ελληνικά». Ένα εκπαιδευτικό υλικό για την εκμάθηση των νέων ελληνικών ως ξένη γλώσσα από γνώστες αρχαίων ελληνικών
Γενικά – εισαγωγικά
Οι Διαδρομές από τα αρχαία στα νέα ελληνικά είναι ένα εκπαιδευτικό υλικό που απευθύνεται σε ανθρώπους που γνωρίζουν αρχαία ελληνικά και δεν έχουν ως μητρική γλώσσα την ελληνική. Οι άνθρωποι αυτοί είναι πολλοί, αν αναλογιστεί κανείς τον μεγάλο αριθμό κλασικών σχολείων αλλά και Πανεπιστημιακών σχολών που υπάρχουν παγκοσμίως, για τον οποίο είναι μάρτυρες και οι επόμενοι ομιλητές της σημερινής ημερίδας. Οι Διαδρομές ξεκίνησαν από την σκέψη ότι είναι επόμενο ένας μεγάλος αριθμός των ατόμων που γνωρίζουν αρχαία ελληνικά να θελήσουν να μάθουν και την νεοελληνική γλώσσα. Όλοι όσοι, όμως, ενδιαφέρονταν ως τώρα για την μετάβασή τους στα νέα ελληνικά δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό για να στηριχτούν και να συστηματοποιήσουν τις γνώσεις τους. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπιζαν και οι καθηγητές τους, οι οποίοι, με τη σειρά τους, μην έχοντας το σωστό εκπαιδευτικό υλικό αδυνατούσαν να εκμεταλλευτούν πλήρως τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις των σπουδαστών τους. Το γεγονός αυτό, λοιπόν, ώθησε στην δημιουργία των Διαδρομών, ενός εκπαιδευτικού συμπληρωματικού υλικού, που στοχεύει στην διδασκαλία των νέων ελληνικών μέσω της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Πρόγραμμα Το Σχολείο Ελληνικών για ξένους «Μέγας Αλέξανδρος» είναι ο συντονιστής του προγράμματος αυτού. Οι υπόλοιποι εταίροι είναι κλασικά Λύκεια και Πανεπιστήμια της Ευρώπης, από την Ιταλία, το Βέλγιο, την Ισπανία, τη Βουλγαρία και την Αυστρία. Επίσης συνεργαζόμαστε με την ΕΛΕΑ ΕΠΕ (Συστήματα Πληροφορικής), η οποία έχει αναλάβει την ηλεκτρονική ανάπτυξη του υλικού που δημιουργείται. Η παραγωγή αυτού του εκπαιδευτικού υλικού χρηματοδοτείται μερικώς από την Ευρωπαική Ένωση, και ανήκει στο Ευρωπαικό πρόγραμμα Socrates Lingua 229746–CP–1-2006- 1- GR- LINGUA- L2. Είναι σημαντικό το ότι οι εταίροι του προγράμματος είναι καθηγητές αρχαίων ελληνικών στις χώρες τους γιατί γνωρίζουν ακριβώς την ομάδα στην οποία απευθύνονται οι Διαδρομές. Επιπλέον έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε πιλοτικές δοκιμές του εκπαιδευτικού υλικού στους σπουδαστές των λυκείων αυτών, έχοντας ήδη ξεκινήσει από το Πανεπιστήμιο Leuven στο Βέλγιο. Στόχοι Ο Διαδρομές απευθύνονται στο Α’επίπεδο ελληνομάθειας, όπως ορίζεται από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Ο γενικός εκπαιδευτικός στόχος του Α΄επιπέδου είναι η βασική επικοινωνιακή ικανότητα, το να μπορεί, δηλαδή, ο σπουδαστής να επικοινωνεί σε βασικές καταστάσεις και περιστάσεις της καθημερινότητας. Δεδομένου, λοιπόν, ότι η βασική προσέγγιση που ακολουθείται στην δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού είναι η επικοινωνιακή, οι Διαδρομές από τα αρχαία στα νέα ελληνικά λειτουργούν ως συμπληρωματικό υλικό στη διαδικασία μάθησης. Ο ουσιαστικός στόχος των Διαδρομών είναι η σύνδεση της αρχαίας με την νέα ελληνική γλώσσα και η διδασκαλία των νέων ελληνικών διαμέσω των αρχαίων. Η επίτευξη του εκπαιδευτικού αυτού στόχου αποδεικνύει τη φυσική συνέχεια της ελληνικής γλώσσας, από τα Ομηρικά έπη μέχρι την μοντέρνα λογοτεχνία. Επιπλέον, τα αυθεντικά νεοελληνικά κείμενα που χρησιμοποιούνται στο Γ’μερος της κάθε ενότητας (όπως θα δούμε παρακάτω) ολοκληρώνουν τον εκπαιδευτικό σκοπό των Διαδρομών, δεδομένου ότι παρουσιάζουν λεξιλόγιο, γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα παρόμοια με της αρχαίας ελληνικής. Ταυτόχρονα, φέρνουν τον σπουδαστή σε επαφή με τη νεοελληνική κουλτούρα, που είναι άλλωστε άμεσα συνυφασμένη με τη γλώσσα. Οι σπουδαστές, επιπλέον, θα αποκτήσουν την ικανότητα κατανόησης και παραγωγής γραπτού λόγου. Επίπεδο Το εκπαιδευτικό υλικό Διαδρομές απο τα αρχαία στα νέα ελληνικά απευθύνεται σε τελειόφοιτους και απόφοιτους κλασικών λυκείων του εξωτερικού και γενικότερα στον μεγάλο αριθμό ατόμων που γνωρίζουν αρχαία ελληνικά και επιθυμούν να μάθουν και νέα. Το επίπεδο στο οποίο απευθύνεται το υλικό είναι το Α’ στα νέα ελληνικά – δεδομένης βεβαίως μιας βασικής γνώσης αρχαίων ελληνικών. Οι Διαδρομές μπορούν φυσικά να χρησιμοποιηθούν και από σπουδαστές Β’ επιπέδου για να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους, να μελετήσουν βαθύτερα τις κοινές δομές αρχαίων και νέων ελληνικών και διάφορα γραμματικά φαινόμενα. Είναι σημαντικό το ότι το εκπαιδευτικό υλικό δεν προϋποθέτει καμία γνώση νέων ελληνικών – δίνεται έτσι η δυνατότητα και το κίνητρο σε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων στον κόσμο να χρησιμοποιήσουν την υπάρχουσα γνώση τους για να μάθουν νέα ελληνικά. Δομή βιβλίου Οι Διαδρομές αποτελούνται από 24 ενότητες και μια εισαγωγή, και υπάρχουν 12 θεματικοί άξονες στο σύνολο 24 ενοτήτων, άρα 2 κεφάλαια αφιερώνονται ανά θέμα. (πίνακας θεματικών ενοτήτων)
Δομή ενότητας (πίνακας δομής ενότητας)
Η κάθε ενότητα έχει πανομοιότυπη δομή και αποτελείται από τέσσερα μέρη: στο Α’ μέρος παρουσιάζεται ένα κείμενο στα αρχαία ελληνικά με τη μετάφρασή του στα νεοελληνικά και ακολουθεί σε πίνακα το λεξιλόγιο του κειμένου (δίνονται 20 λέξεις) όπου αναφέρεται ο αρχικός τύπος κάθε λέξης και άλλες νεοελληνικές λέξεις που ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Έπειτα, υπάρχουν λεξιλογικές ασκήσεις για παραγωγή, αντιστοίχιση και σύνθεση λέξεων. Όλες οι λέξεις, φυσικά, που περιλαμβάνονται στις ασκήσεις είναι λέξεις του αρχαίου κειμένου που έχουν μια αντίστοιχη νεοελληνική. Ακολουθεί το Β’ μέρος με τη θεωρία γραμματικής, όπου εξετάζονται γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα σύμφωνα με το Α’ επίπεδο, όπως ορίζεται από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Τα γραμματικά και συντακτικά αυτά φαινόμενα παρουσιάζονται παράλληλα με τα αντίστοιχα φαινόμενα της αρχαίας ελληνικής, ώστε οι σπουδαστές να συγκρίνουν, να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές με τα όσα γνωρίζουν στα αρχαία ελληνικά και στο τέλος να τα αφομοιώσουν και να τα κατανοήσουν. Το Γ’ μέρος ξεκινά με το δεύτερο κείμενο της ενότητας, το οποίο δίνεται μόνο στα νέα ελληνικά. Έχουν επιλεγεί σχετικά εύκολα κείμενα με λέξεις απλές ή κατά πολύ παρόμοιες με τις αρχαίες ελληνικές. Μετά το δεύτερο κείμενο ακολουθεί και πάλι πίνακας λεξιλογίου με τη ρίζα κάθε λέξης και ομόριζές της και λεξιλογικές ασκήσεις – όπως ακριβώς και στο Α΄μέρος. Η ενότητα ολοκληρώνεται με το Δ’ μέρος και τα λεξιλογικά παιχνίδια: κρεμάλα, σταυρόλεξο και εικονόλεξο, που επαναλαμβάνουν το λεξιλόγιο της ενότητας. Στο τέλος υπάρχει ένας συγκεντρωτικός πίνακας του λεξιλογίου με τις 40 λέξεις που διδάχτηκαν στην ενότητα. Μορφή Το εκπαιδευτικό υλικό Διαδρομές από τα αρχαία στα νέα ελληνικά θα είναι διαθέσιμο σε έντυπη μορφή. Αυτή περιλαμβάνει το κανονικό βιβλίο του σπουδαστή, με την εισαγωγή και τις 24 ενότητες. Θα υπάρξουν, ακόμα, σε έντυπη μορφή οι λύσεις των ασκήσεων των Διαδρομών αλλά και συγκεντρωμένο όλο το λεξιλόγιο που διδάχτηκε ο σπουδαστής (περίπου 960 λέξεις). Όλο το παραπάνω υλικό θα είναι διαθέσιμο και σε μορφή εκπαιδευτικού λογισμικού, συγκεκριμένα σε CD-ROM. Με το εκπαιδευτικό CD-ROM, ο σπουδαστής μπορεί να εργαστεί μόνος του, να κάνει ασκήσεις στον υπολογιστή και να ελέγξει αν οι απαντήσεις του είναι σωστές. Θα μπορεί, επιπλέον, πατώντας ένα συγκεκριμένο πλήκτρο, να βλέπει συγκεντρωτικά όλο τον πίνακα λεξιλογίου μεταφρασμένο. Μπορείτε τώρα να δείτε κάποιες ενδεικτικές εικόνες από την τελική μορφή που θα πάρει το CD-ROM. Η ιστοσελίδα των Διαδρομών στο διαδίκτυο είναι : www.elea.gr/diadromes/gr_index.html. O κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να ενημερωθεί εκεί για το πρόγραμμα και τους στόχους του, αλλά και να βρει περισσότερες πληροφορίες για τους εταίρους με τους οποίους συνεργαστήκαμε στην παραγωγή υλικού και στις πιλοτικές δοκιμές. Συμπεράσματα Συνοψίζοντας, οι Διαδρομές από τα αρχαία στα νέα ελληνικά είναι ένα εκπαιδευτικό υλικό που θα φανεί πολύ χρήσιμο σε σπουδαστές και απόφοιτους κλασικών σχολείων, γιατί θα αποτελέσει την «γέφυρα» από την αρχαία στη νέα γλώσσα. Είναι κάτι που έλειπε από τα βοηθήματα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας ως ξένης και ευελπιστούμε να ικανοποιήσει τόσο τις ανάγκες των σπουδαστών όσο και των εκπαιδευτικών που θα το χρησιμοποιήσουν. Τέλος, η προοπτική σύνδεσης των αρχαίων με τα νέα ελληνκά είναι κάτι που περιμένουμε να κινητοποιήσει περισσότερους γνώστες αρχαίων ελληνκών του εξωτερικού να μάθουν την γλώσσα που μιλιέται τώρα στην χώρα μας και να αυξήσει, επομένως, το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα και την διάδοσή της. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||