Τα πλαστικά μπουκάλια του νερού και των αναψυκτικών δεν είναι για πέταμα. Μπορεί να αντικαταστήσουν τα τούβλα και το μπετόν και να γίνουν υλικό κατασκευής φτηνών σπιτιών. Το εξηγεί η 25χρονη αρχιτέκτονας Μαρίνα Γούσια από τη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Θεσσαλονίκης που κέρδισε το πρώτο βραβείο σε έναν διεθνή διαγωνισμό στην Μπολόνια.

Ο διαγωνισμός SΑΙΕ Selection 09 ζητούσε από τους αρχιτέκτονες και τους φοιτητές της αρχιτεκτονικής έργα και ιδέες έργων για μία βιώσιμη κατοικία χαμηλού κόστους και χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας με υλικά μέταλλο και γυαλί, τούβλο, ξύλο ή σκυρόδεμα.

Η Μαρίνα Γούσια παρουσίασε την ιδέα μίας κατοικίας από ξύλο και τοίχους φτιαγμένους από πλαστικά μπουκάλια γεμισμένα με χώμα. Στο σπίτι αυτό πρόσθεσε μία ηλιακή κουζίνα, εύκολη στην κατασκευή και διόλου ενεργοβόρα. Σχεδίασε επίσης μία λιπασματική τουαλέτα που μετατρέπει τα οργανικά απόβλητα σε λίπασμα για καλλιέργειες. Και στην περίπτωση που υπάρχει ένα ποσό για επιπλέον δαπάνη, οι φωτοβολταϊκές λάμπες προστίθενται στην πρότασή της για εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας.

«Βρέθηκα για τέσσερις μήνες στην Κολομβία, κάνοντας έρευνα για τη διπλωματική μου εργασία. Ήταν ένα ταξίδι εμπειρίας. Στην Μπογκοτά είδα καταστάσεις αρχιτεκτονικά καλύτερες από αυτές που υπάρχουν στην Ελλάδα. Είδα όμως και την αθλιότητα των τούβλινων σπιτιών μέσα στα οποία ζουν οι φτωχοί στην πρωτεύουσα. Όμως στη Λατινική Αμερική υπάρχουν αρχιτέκτονες που εξετάζουν τις καταστάσεις κατοίκησης σε φτωχές περιοχές χωρίς να προτάσσουν το προσωπικό τους κέρδος», λέει η Μαρίνα Γούσια, η οποία συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα για τη βελτίωση ενός δήμου στην Νικαράγουα, αναλαμβάνοντας τον σχεδιασμό ενός πρότυπου οικισμού.

«Σε όλους σχεδόν τους τόπους η φύση μάς εξασφαλίζει τα δομικά υλικά που χρειαζόμαστε. Κι επειδή χρειάζονται ελάχιστη επεξεργασία ή μεταφορά, ή είναι ανεξάντλητα, όπως η πέτρα και το χώμα, έχουν χαμηλό κόστος», προσθέτει η νεαρή αρχιτέκτονας.

Επηρεασμένη από την κοινωνική αρχιτεκτονική του Κολομβιανού Ροχέλιο Σαλμόνα και του Χιλιανού Αλεχάντρο Ραβένα βρήκε τη λύση στο πρόβλημά της σε τοπικά φυσικά υλικά και σε μία τεχνική διαδεδομένη στις φτωχές, αγροτικές περιοχές της Λατινικής Αμερικής: στα πλαστικά μπουκάλια που τα γεμίζουν χώμα και τα χτίζουν με μπετόν αντί για τούβλα.

«Στην πρότασή μου συνδύασα τα υλικά. Ο σκελετός του σπιτιού, οι κολόνες, τα δοκάρια, η στέγη κατασκευάζονται από ξύλο. Τα θεμέλια γίνονται με πέτρες και για τους τοίχους χρησιμοποιούνται τα μπουκάλια. Επειδή είναι τοπικά υλικά, το κόστος είναι ελάχιστο. Το γέμισμα των μπουκαλιών είναι μία συλλογική διαδικασία που δίνει ευκαιρίες επικοινωνίας σε όλα τα μέλη της κοινότητας. Κι αυτή η τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί ακόμα και σε ελληνικές περιοχές».

«Αρχιτεκτονική για όλους και όχι για λίγους»

Πώς θα ήταν ο κόσμος αν οι φτωχοί άνθρωποι είχαν την ευκαιρία να ζουν σε οικισμούς με καλές συνθήκες διαβίωσης; Αν σε ένα χωριό 30 χιλιόμετρα έξω από τη Μανάγκουα όπου δεν υπάρχει δρόμος, πόσιμο νερό, ρεύμα, πρόσβαση σε νοσοκομείο δημιουργηθεί ένας πρότυπος οικισμός; Αν χτιστούν σπίτια που θα έχουν καλό αερισμό για να μην πνίγονται από τις αναθυμιάσεις του μαγειρέματος σε κουζίνα με ξύλα, αν υπάρχει εγκατάσταση κάτω από τον νεροχύτη και το ντους για ανακύκλωση γκρίζων υδάτων;

«Καλύτερος. Και δεν είναι ουτοπία, αλλά καθήκον της αρχιτεκτονικής να παράγει έργο για όλους και όχι μόνο για προνομιούχους λίγους», απαντά η Μαρίνα Γούσια, με την πρότασή της που βραβεύτηκε. Και της ανοίγει τον δρόμο για μία θέση στην έκθεση με τις βραβευμένες συμμετοχές του διαγωνισμού της Μπολόνια και σε ένα σεμινάριο σύγχρονης αρχιτεκτονικής.

«Σε όλους σχεδόν τους τόπους η φύση μάς εξασφαλίζει τα δομικά υλικά που χρειαζόμαστε»

ΤΑ ΝΕΑ, 29 Σεπτεμβρίου 2009