Όταν ο καγκελάριος της Γερμανίας, ‘Οτο φον Μπίσμαρκ, διατύπωνε το 19ο αιώνα τη ρήση ότι «η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού», η οικολογία δεν ήταν καν στην ατζέντα των πολιτικών ηγετών. Σήμερα, που η κλιματική αλλαγή είναι προ των πυλών -αν δεν βρίσκεται ήδη εδώ- η πολιτική είναι ανάγκη να εξελιχθεί στην τέχνη της εφικτής αντιμετώπισης του κινδύνου της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Η «Wall Street Journal» εντόπισε εννέα πόλεις σε όλο τον κόσμο, όπου οι δήμαρχοι, σε αγαστή συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, έχουν βρει εφικτούς τρόπους προστασίας του περιβάλλοντος, καταφεύγοντας κυρίως σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Κάνοντας πράξη το σλόγκαν της εποχής «σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά», οι δημοτικές αρχές εννέα πόλεων εφάρμοσαν πρωτότυπα μέτρα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και εξοικονόμησης ενέργειας. Αξιοποιώντας τη δύναμη του αέρα, του ήλιου ή των υδάτων, οι πόλεις αυτές απολαμβάνουν ήδη διπλό όφελος: Συνεισφέρουν στον παγκόσμιο αγώνα για καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, ενώ μειώνουν την εξάρτησή τους από το πετρέλαιο, εξοικονομώντας έτσι τεράστια ποσά. Όπως επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα, «εδώ πέρα υπάρχουν μαθήματα για πόλεις όλων των μεγεθών». Σίγουρα και για πολλές ελληνικές, θα προσθέταμε εμείς.

ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ, ΟΛΛΑΝΔΙΑ Δροσιά από τη λίμνη
Η προσπάθεια της Ολλανδίας να τηρήσει τους όρους του Πρωτοκόλλου του Κιότο «σκόνταφτε» στην περιοχή Ζούιντας, στα νότια προάστια του Άμστερνταμ. Εδρα εταιριών όπως η ABN AMRO και η ING, το Ζούιντας εξελισσόταν σε μια περιοχή υψηλής οικιστικής ανάπτυξης, με αυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις. Η λύση βρέθηκε στην παρακείμενη λίμνη Νέβε Μέερ. Το σύστημα που εγκαταστάθηκε σε βάθος 30 μ., στη λίμνη, αξιοποιεί τα παγωμένα νερά του βυθού για να παράγει κρύο αέρα, που χρησιμεύει στην ψύξη των σπιτιών. Η Nuon, δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού του Άμστερνταμ, επένδυσε 25 εκατ. ευρώ στο έργο, με την κυβέρνηση της Ολλανδίας να προσφέρει €900.000 ακόμα. Το νέο σύστημα κλιματισμού εσωτερικών χώρων χρησιμοποιεί το ένα δέκατο της ενέργειας σε σχέση με τα συμβατικά κλιματιστικά, υποστηρίζουν οι εκπρόσωποι της εταιρίας.

ΣΙΚΑΓΟ, ΗΠΑ Ανθισμένες ταράτσες
Η ιδέα είναι απλή και ευρέως διαδεδομένη: Φυτέψτε τις ταράτσες όλων των κτιρίων! Το Σικάγο, όμως, είναι μια από τις λίγες πόλεις που την εφάρμοσε ευρέως, με 360.000 τετραγωνικά μέτρα από τις οροφές των κτιρίων του να καλύπτονται σήμερα με κήπους. Το παράδειγμα έδωσε πρώτος ο δήμαρχος της πόλης, φυτεύοντας με περισσότερα από 100 είδη χλωρίδας την ταράτσα του 11ώροφου δημαρχείου. Αποτέλεσμα; Η εσωτερική θερμοκρασία μειώθηκε ραγδαία και ο ετήσιος λογαριασμός ηλεκτρικού που πλήρωνε η δημαρχία μειώθηκε κατά 10.000 δολάρια! Οι κήποι στις οροφές, όπως λένε άλλωστε οι ειδικοί, αντανακλούν τη θερμότητα, ενώ προσφέρουν σκιά. Επομένως, η ενέργεια που απαιτείται για τη θέρμανση του κτιρίου είναι σαφώς λιγότερη.

ΠΑΛΜ ΝΤΕΖΕΡΤ, ΗΠΑ Κλιματιστικά σε απόσυρση
Στο νότιο άκρο της Καλιφόρνιας, η θερμοκρασία το καλοκαίρι φτάνει μέχρι και 50 βαθμούς Κελσίου και οι τουρίστες συρρέουν κατά χιλιάδες. Επόμενο είναι η κατανάλωση ενέργειας από τη χρήση των κλιματιστικών να χτυπάει «κόκκινο». Δύο ιδιωτικές εταιρίες παροχής ενέργειας, με την οικονομική υποστήριξη της πολιτείας της Καλιφόρνιας, ανέλαβαν να δώσουν λύση στο πρόβλημα. Το πρόγραμμα που εκπόνησαν οι εταιρίες αφορά στην παροχή οικονομικών κινήτρων στους πολίτες για αντικατάσταση των ενεργοβόρων μηχανημάτων -ειδικά των κλιματιστικών- που έχουν στα σπίτια ή στα ξενοδοχεία τους με οικονομικότερα. Ένα χρόνο μετά την έναρξη εφαρμογής του προγράμματος, η πόλη έχει εξοικονομήσει 27 εκατομμύρια κιλοβατώρες, ενώ 3.475 λιγότεροι τόνοι διοξειδίου του άνθρακα έχουν εκλυθεί στην ατμόσφαιρα.

ΠΕΚΙΝΟ, ΚΙΝΑ Εργοστάσια υπό μετακόμιση
Η αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας είναι ένα στοίχημα για την πόλη που θα συγκεντρώσει τα φώτα της διεθνούς δημοσιότητας πάνω της το καλοκαίρι, ως διοργανώτρια των Ολυμπιακών Αγώνων. Το Πεκίνο, όμως, έπρεπε πρώτα να «ξεφορτωθεί» τις πεπαλαιωμένες και ενεργοβόρες εγκαταστάσεις, που βρίσκονταν στην πόλη από την εποχή του Μάο. Εργοστάσια χημικών, ανθρακωρυχεία, εργοστάσια χάλυβα και άλλες ενεργειακά ασύμφορες μονάδες έκλεισαν οριστικά ή μεταφέρθηκαν εκτός της κινεζικής πρωτεύουσας. Το φιλόδοξο σχέδιο θα ολοκληρωθεί το 2010, όταν και θα μπει «λουκέτο» στο ιστορικό εργοστάσιο χάλυβα της Σουγκάνγκ, εταιρίας-συμβόλου της βιομηχανικής ανάπτυξης της Κίνας.

ΑΣΠΕΝ, ΗΠΑ Λίφτινγκ στο χειμερινό θέρετρο
Ο χειμερινός τουρισμός είναι ίσως η υπ’ αριθμόν ένα βιομηχανία που αναμένεται να πληγεί από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Στο ‘Ασπεν του Κολοράντο, τη «Μέκκα» των χειμερινών σπορ, οι δυσοίωνες προβλέψεις για το χιόνι που καλύπτει τις πλαγιές του Rocky Mountain ήταν αρκετές για να ηχήσει συναγερμός. Το σχέδιο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και αξιοποίησης των εναλλακτικών μορφών ενέργειας μπήκε αμέσως σε εφαρμογή. Πρώτος στόχος, το τεράστιο κέντρο αναψυχής: Οι πισίνες απέκτησαν νέα στέγαστρα, τα φωτάκια στις μηχανές αυτόματης πώλησης ανάβουν μόνο όταν πλησιάσει κάποιος και το σύστημα κλιματισμού αντικαταστάθηκε με νέο, που καταναλώνει λιγότερη ενέργεια. Οι Αρχές ελπίζουν ότι μόλις ολοκληρωθεί το πρόγραμμα, η ατμόσφαιρα του Ασπεν θα ελαφρυνθεί σε ετήσια βάση κατά 640 τόνους διοξειδίου του άνθρακα.

ΑΝ ΑΡΜΠΟΡ, ΗΠΑ «Φώτισαν» το δρόμο
Πριν από δύο χρόνια, οι τοπικοί άρχοντες του Αν Άρμπορ κοίταζαν προβληματισμένοι το λογαριασμό του ηλεκτρικού που καλούνταν να πληρώσουν. Το ποσό των πέντε εκατομμυρίων ευρώ για χρήση ενός έτους ήταν υπερβολικό για τη μικρή αυτή πόλη κοντά στο Ντιτρόιτ. Η ιδέα δεν άργησε πολύ να εμφανιστεί. Το 1,5 εκατομμύριο δολάρια που δαπανούσαν για το φωτισμό της πόλης μπορούσε να μειωθεί δραστικά, αν αντικαθιστούσαν τις συμβατικές λάμπες στους φανοστάτες με λάμπες LED. Το κέρδος ήταν διπλό: Οι νέου τύπου λάμπες έχουν πέντε φορές μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τις παλαιότερες και καταναλώνουν τη μισή ενέργεια. Όταν θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα αντικατάστασης στους 7.000 συνολικά φανοστάτες του Αν Αρμπορ, ο δήμος θα μπορεί να εξοικονομεί έως και 700.000 δολάρια το χρόνο, ενώ οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα μειωθούν σημαντικά.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, ΗΠΑ Κύματα… ενέργειας
Ο Μάικλ Μπλούμπεργκ απηύθυνε έκκληση για υποστήριξη του σχεδίου του για να μπει η Νέα Υόρκη στη νέα εποχή της «καθαρής» ενέργειας. Η εταιρία παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας Verdant Power ήταν από τις πρώτες που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του δημάρχου της πόλης. Ολοκληρώνοντας πέρυσι το καλοκαίρι την πιλοτική εγκατάσταση πέντε στρόβιλων στο βυθό του θαλάσσιου στενού East River (που χωρίζει το Λονγκ Αϊλαντ από το Μανχάταν), η αμερικανική εταιρία στοχεύει στην αξιοποίηση των παλιρροϊκών κυμάτων για την παραγωγή ενέργειας. Οι δημοτικές αρχές, που «αγκάλιασαν» εξαρχής το έργο αυτό, υποστηρίζουν ότι μακροπρόθεσμα θα εγκατασταθούν 300 στρόβιλοι στο East River, ικανοί να παράγουν 10 μεγαβάτ ανανεώσιμης ενέργειας. Αν ο στόχος επιτευχθεί, η Νέα Υόρκη θα έχει ανάγκη από 68.000 λιγότερα βαρέλια πετρελαίου το χρόνο!

ΛΟΝΔΙΝΟ, ΒΡΕΤΑΝΙΑ «Ρεύμα» ανανέωσης
Ο «κόκκινος Κεν» διεκδικεί τον τίτλο του «πράσινου δημάρχου». Μπερδευτήκατε; Ο σοσιαλιστής δήμαρχος του Λονδίνου, Κεν Λίβινγκστον, έχει θέσει ένα μεγαλεπήβολο στόχο: να μειώσει κατά 60% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της βρετανικής πρωτεύουσας έως το 2025. Το σχέδιό του είναι πρωτότυπο. Προβλέπει τη δημιουργία πολλών μικρών, τοπικών μονάδων παραγωγής ενέργειας. Με αυτό τον τρόπο θα απαιτείται λιγότερη ενέργεια για τη μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλα τα σημεία, ενώ θα αποφευχθεί η -έστω και περιορισμένη- απώλεια ηλεκτρισμού κατά τη μεταφορά. Επιπλέον, η βρετανική πρωτεύουσα αναμένεται να αποκτήσει σύντομα (στα περίχωρά της) αιολικό πάρκο.

ΤΕΪΝ, ΙΝΔΙΑ Ηλιακοί θερμοσίφωνες παντού
Όπως και οι περισσότερες ινδικές πόλεις, έτσι και το Τέιν εξυπηρετεί τις ενεργειακές του ανάγκες χάρη στην τεράστια εξόρυξη άνθρακα που πραγματοποιείται στη χώρα. Πέρα από τη ζημία που προκαλεί στο περιβάλλον, η χρήση του άνθρακα δεν είναι επαρκής για να καλύψει το διαρκώς αυξανόμενο ινδικό πληθυσμό. Αρκετές πόλεις αποφάσισαν να προσφέρουν κίνητρα στους κατοίκους για να εγκαταστήσουν ηλιακούς θερμοσίφωνες. Το Τέιν προχώρησε ένα βήμα περαιτέρω: Εγκατέστησε σύστημα αποκλειστικής παροχής θερμοηλεκτρικής ενέργειας στο κεντρικό του νοσοκομείο, ενώ κατέστησε υποχρεωτική την εγκατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα σε κάθε νέο κτίριο που κατασκευάζεται. Παράλληλα, προσφέρει μείωση φόρου ακίνητης περιουσίας κατά 10% σε κάθε οικογένεια που εξοπλίζεται με ηλιακό θερμοσίφωνα.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Κυριακή, 17.02.08