Τρεις ελληνικές πόλεις, η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και η Πάτρα, έχουν βρει τον τελευταίο χρόνο έναν καινούργιο τρόπο για να εκδηλώσουν την οικολογική τους συνείδηση: το Freecycle ή, επί το ελληνικότερον, «Ανακυκλώστε χαρίζοντας». Με λίγα λόγια, αν δεν χρειάζεστε πια κάποιο αντικείμενο που βρίσκεται ακόμη σε καλή κατάσταση, μην το πετάξετε, χαρίστε το.

Αυτό ακριβώς κάνουν εδώ και πέντε χρόνια 4.192.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, με οδηγό την ιστοσελίδα του Freecycle, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που ξεκίνησε τη δράση του στις Ηνωμένες Πολιτείες, εξαπλώθηκε γρήγορα μέσω του Ιντερνετ και σήμερα αποτελείται από 4.194 ομάδες σε αντίστοιχο αριθμό πόλεων παγκοσμίως. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα κίνημα πολιτών που δίνουν (και παίρνουν) πράγματα δωρεάν στις ίδιες τους τις πόλεις.

Το μεγαλύτερο δίκτυο στην Ελλάδα είναι αυτό της Αθήνας. Αριθμεί 1.080 μέλη και υπάρχει χάρη στον Αγγελο Ιωακειμίδη, ιδιωτικό υπάλληλο σε εταιρία υπολογιστών. Ο κ. Ιωακειμίδης εκτελεί και χρέη συντονιστή της αθηναϊκής ομάδας. «Το 2003 είχα δει τυχαία ένα σχετικό post σε κάποιο forum στο Ιντερνετ και μου τράβηξε την προσοχή. Το έψαξα, είδα ότι δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο στην Αθήνα και το ξεκίνησα. Στην αρχή δεν είχε πολλή κίνηση, έπειτα όμως άρχισα να το διαλαλώ σε φίλους και σε forum και άρχισαν κάποιοι να ενδιαφέρονται» λέει. «Σκοπός μας δεν είναι μόνο να αυξηθούν τα μέλη των Αθηνών αλλά να δημιουργηθούν δίκτυα και στις άλλες ελληνικές πόλεις». Ο λόγος για τον οποίο το Freecycle οργανώθηκε σε δίκτυα πόλεων είναι προφανής. «Είναι πιο βολικό έτσι» λέει ο κ. Ιωακειμίδης. «Κάποιος που ζει στον Ωρωπό μπορεί να χρησιμοποιήσει το δίκτυο των Αθηνών».

Το Freecycle είναι μια εναλλακτική μορφή ανακύκλωσης που ενισχύει την οικολογική συνείδηση και βοηθάει την οικονομία. Η βασική του αρχή είναι πως ό,τι προσφέρεται πρέπει να διατίθεται δωρεάν. «Τα σπίτια μας είναι γεμάτα άχρηστα πράγματα που βρίσκονται εκεί από τον καιρό του Οθωνα!» λέει χαριτολογώντας ο κ. Ιωακειμίδης. «Γιατί να μη βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής μας χαρίζοντάς τα; Ο,τι είναι σκουπίδι για κάποιον μπορεί να είναι θησαυρός για κάποιον άλλον».

Με ανάλογο σλόγκαν υποδέχεται τους επισκέπτες της και η ιστοσελίδα του Freecycle της Πάτρας: «Μην πετάξεις τίποτα! Χάρισε ό,τι δεν έχεις ανάγκη!». Ενώ ξεκίνησε δειλά, τον τελευταίο μήνα τα μέλη του Freecycle Πάτρας διπλασιάστηκαν, αγγίζοντας τα 100. Ο Στυλιανός Μυστακίδης, υπεύθυνος ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων στο πανεπιστήμιο της πόλης και συντονιστής της πατρινής ομάδας, είναι από τα ενεργότερα μέλη. «Ως εμψυχωτής, πρέπει να δίνω το καλό παράδειγμα! Εχω λοιπόν δώσει πολλά αντικείμενα: βαλίτσες, υπολογιστή, κινητά τηλέφωνα, αθλητικά είδη… Τώρα έχω μια κιθάρα που δεν τη χρειάζομαι και σύντομα θα βάλω αγγελία στην ιστοσελίδα. Σίγουρα κάποιος θα ενδιαφερθεί να την πάρει» λέει.

Όσο για την αντίστοιχη ομάδα της Θεσσαλονίκης, έχει ήδη αγγίξει τα 510 μέλη και προχωράει ακάθεκτη, με υπεύθυνο τον Αλέξανδρο Αστάρα και σήμα τον Λευκό Πύργο με τη σημαία του Freecycle να ανεμίζει στην κορυφή του. «Και οι τρεις συντονιστές στην Ελλάδα λειτουργούμε σαν μια ομάδα» λέει ο κ. Αστάρας. «Η δράση μας βασίζεται αποκλειστικά στον εθελοντισμό». Η ιδιαιτερότητα του Freecycle είναι ότι τα αντικείμενα που διατίθενται είναι σε άριστη κατάσταση.

Διακινούνται έτσι έπιπλα, υπολογιστές, μουσικά όργανα, βιβλία, ηλεκτρικές συσκευές, είδη αυτοκινήτων – ακόμα και κατοικίδια ζώα! Υπάρχει και η δυνατότητα να ζητήσει κανείς κάτι. Στην περίπτωση αυτή «θέτουμε απλώς ως προϋπόθεση η πρώτη αγγελία κάποιου να είναι αγγελία προσφοράς. Δεν είναι ωραίο να ζητάς συνέχεια, είναι και κάπως ενοχλητικό για την κοινότητα».

Και φυσικά δεν λείπουν κάποιοι που είτε κάνουν πλάκα είτε έχουν… υψηλές προσδοκίες. «Πρόσφατα κάποιος έβαλε μια αγγελία ζητώντας μια καινούργια Ferrari» λέει ο κ. Ιωακειμίδης.

Κόντρα στην καταναλωτική μανία

«Το Freecycle είναι σανίδα σωτηρίας για μένα όταν χρειάζομαι κάτι. Έχω πάρει από μέλος του Freecycle Θεσσαλονίκης ακόμη και κούτες για μετακόμιση. Από την άλλη, αισθάνομαι πολύ όμορφα όταν βάζω αγγελία για κάτι που δεν χρησιμοποιώ πια, μόνο και μόνο επειδή όποιος το πάρει θα το χαρεί περισσότερο από μένα. Έχω δώσει δύο φορέματα που δεν μου έκαναν πια, μια βαλίτσα και ένα παλιό κινητό» λέει η Ισμήνη Σταύρου, καθηγήτρια στη Θεσσαλονίκη. «Δεν έχω πάρει ακόμη τίποτα, αλλά σήμερα είδα μια αγγελία για ένα μεταχειρισμένο καναπέ και σκεφτόμουν μήπως πήγαινα να τον δω».
«Η ιδέα είναι καταπληκτική» λέει και ο ιδιωτικός υπάλληλος Ευγένιος Καρπουζάκης, που είναι εγγεγραμμένο μέλος στο Freecycle της Αθήνας. «Το έμαθα μέσω ενός φίλου μου που ασχολείται πολύ με τις οικολογικές οργανώσεις. Στην αρχή δίστασα, έπειτα όμως, όταν ανακάλυψα πόσα άχρηστα –και ολοκαίνουργια– πράγματα είχα μαζέψει στο σπίτι μου, αποφάσισα να προχωρήσω.

Μέσα σε ένα μήνα χάρισα ένα τραπεζάκι, δύο καρέκλες και τρεις κούτες με παλιά βιβλία και περιοδικά, τα περισσότερα από τα οποία δεν είχα ανοίξει ποτέ στη ζωή μου. Τα πράγματά μου τα πήραν δύο φοιτητές και έχουν πιάσει τόπο» λέει και συνεχίζει:
Σκεφτείτε πόσοι συνάνθρωποί μας των οποίων οι περιουσίες καταστράφηκαν από τη φωτιά έχουν ανάγκη από έπιπλα ή άλλα είδη. Γι’ αυτούς η δράση αυτή μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη και βοηθητική. Είναι πολύ ευχάριστο να χαρίζεις κάτι και να μην το πετάς στα σκουπίδια».
Άλλωστε, ένας από τους σημαντικότερους σκοπούς του Freecycle είναι να κρατήσει τα αχρησιμοποίητα αλλά χρήσιμα καταναλωτικά αγαθά έξω από τις χωματερές. Είναι μια προσπάθεια ενάντια στην καταναλωτική μανία που μας χαρακτηρίζει και –το σημαντικότερο– δεν κοστίζει το παραμικρό.

«Η αλήθεια είναι ότι ο Έλληνας κοιτάζει αυτή τη συμπεριφορά με μισό μάτι» λέει ο συντονιστής της ομάδας των Αθηνών Αγγελος Ιωακειμίδης. «Του φαίνεται απίστευτο το γεγονός ότι κάποιος μπορεί να χαρίζει πράγματα χωρίς αντάλλαγμα. Γιατί όμως να μη δώσεις το παλιό σου κινητό; Ο κόσμος δεν το συνειδητοποιεί πόσο απλό και χρήσιμο είναι.
Το Freecycle έχει να κάνει με τη συνείδησή μας ως ανθρώπων, με τη γενναιοδωρία μας». Και ο συντονιστής της πατρινής ομάδας Στυλιανός Μυστακίδης συμφωνεί: «Είναι ζήτημα φιλοσοφίας και ευαισθησίας. Ανακυκλώνοντας, χαρίζοντας, βοηθάμε το περιβάλλον και έχουμε αλληλεγγύη, αξιοποιώντας ταυτόχρονα το Διαδίκτυο στο μέγιστο βαθμό».

Έκαναν δώρο τέσσερα Έβερεστ

Την 1η Μαΐου 2003 ο Ντέρον Μπιλ έστειλε το πρώτο e-mail ανακοινώνοντας την έναρξη της λειτουργίας του δικτύου Freecycle σε περίπου 40 φίλους του και κάποιους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς στην Τουσόν της Αριζόνας. Εκείνη την εποχή ο Μπιλ δούλευε για ένα μικρό μη κερδοσκοπικό οργανισμό που παρέχει υπηρεσίες ανακύκλωσης σε επιχειρήσεις.
Βλέποντας καθημερινά ολοκαίνουργια πράγματα να πετιούνται στα σκουπίδια, τα μέλη του δικτύου ξεκίνησαν αρχικά να παίρνουν τηλέφωνα και να κάνουν επισκέψεις σε σπίτια για να δουν αν κάποιοι τοπικοί μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί θα μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν. Ο Μπιλ σκέφτηκε πως πρέπει να υπάρχει πιο εύκολος τρόπος και φυσικά στράφηκε στο Ιντερνετ. Έστησε λοιπόν την πρώτη ομάδα Freecycle στην Τουσόν, έτσι ώστε ο καθένας στην πόλη να μπορεί «να δώσει και να πάρει».

Αυτή ήταν η βασική αρχή του Freecycle.

Από τότε η ιδέα εξαπλώθηκε σε πάνω από 75 χώρες σε όλο τον κόσμο και υπάρχουν 5.000 τοπικές ομάδες που εκπροσωπούν εκατομμύρια μέλη, άνθρωποι που βοηθούν ανθρώπους και αλλάζουν τον κόσμο κάνοντας δώρα. Το αποτέλεσμα είναι ότι σήμερα, χάρη στη δράση του Freecycle, οι χωματερές είναι ελαφρύτερες κατά 300 τόνους, κάτι που αντιστοιχεί τέσσερις φορές στο όρος Εβερεστ.

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους.

Για να «ανακυκλώσετε χαρίζοντας» αρκούν τέσσερα βήματα:

- Βρείτε την πιο κοντινή σε σας ομάδα κάνοντας αναζήτηση με το όνομα της πόλης σας.
- Γραφτείτε στην ομάδα.
- Βάλτε αγγελία (post message) για κάτι που θέλετε να χαρίσετε.
- Περιμένετε να ελεγχθεί και έπειτα περιμένετε τα e-mails των ενδιαφερομένων. Μην παραλείψετε να λάβετε τις απαραίτητες προφυλάξεις για την προσωπική σας ασφάλεια και τα προσωπικά σας δεδομένα όταν δημοσιεύετε στη λίστα ή παίρνετε μέρος σε μια συναλλαγή. Μη δίνετε, για παράδειγμα, το τηλέφωνό σας δημοσίως αλλά μόνο στον ενδιαφερόμενο ή λάβετε υπόψη τους κινδύνους που μπορεί να υπάρχουν όταν ένας «ξένος» έρχεται σπίτι σας να παραλάβει ένα αντικείμενο. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το www.freecycle.org ή στείλτε e-mail στο AthensGreeceFreecycle@yahoogroups.com για ερωτήσεις, ιδέες, παράπονα ή για να ξεκινήσετε μια νέα ομάδα στη δική σας πόλη.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ
30/11/2007

Υπερκατανάλωση, το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον πλανήτη μας

Επιβαρύνει τη Γη περισσότερο από τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού
TΗΕ ΝΕW ΥΟRΚ ΤΙΜΕS Του Jared Diamond

Τι άλλο να κάνουν οι φτωχοί για να προστατέψουν τον πλανήτη; Η χρησιμοποίηση των φυσικών πηγών από πλευράς τους είναι η μικρότερη δυνατή.

Ο αριθμός 32 είναι σημαντικός για την πορεία του πλανήτη. Μετρά τις διαφορές στον τρόπο ζωής μεταξύ των πλούσιων κρατών και του αναπτυσσόμενου κόσμου. Ο ρυθμός με τον οποίο οι άνθρωποι στη Δύση χρησιμοποιούν πηγές όπως το πετρέλαιο και τα μέταλλα και παράγουν απόβλητα είναι 32 φορές μεγαλύτερος απ΄ ό,τι των ανθρώπων στις πιο φτωχές χώρες.

Σήμερα υπάρχουν στη Γη περισσότεροι από 6,5 δισ. άνθρωποι και μέχρι τα μέσα του αιώνα μπορεί να ξεπεράσουμε τα 9 δισ. Αρκετές δεκαετίες πριν, πολλοί θεωρούσαν την αύξηση του πληθυσμού ως την κυριότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Τώρα κατανοούμε ότι είναι σημαντική μόνο σεό,τι αφορά τα όσα παράγουμε και καταναλώνουμε. Εάν οι περισσότεροι από τα 6,5 δισ. κατοίκων της Γης δεν μεταβολίζαμε ούτε καταναλώναμε, δεν θα προκαλούσαμε πρόβλημα έλλειψης πηγών. Το πιο σημαντικό είναι η συνολική παγκόσμια κατανάλωση, δηλαδή το άθροισμα όσων καταναλώνουμε όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη.
Κι ερχόμαστε τώρα σε εμάς, το 1 δισ. ανθρώπους που ζούμε στον αναπτυγμένο κόσμο. Ο ρυθμός της κατά κεφαλήν κατανάλωσης για εμάς είναι 32 έναντι πολύ μικρότερου ρυθμού για τα υπόλοιπα 5,5 δισ. αυτού του πλανήτη. Ο πληθυσμός στον αναπτυσσόμενο κόσμο αυξάνεται ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Κένυα και κάποιοι θεωρούν πως αυτό αποτελεί μεγάλο πρόβλημα. Ναι, μπορεί να αποτελεί πρόβλημα για τα 30 εκατ. Κενυατών, αλλά δεν επιβαρύνει τον υπόλοιπο κόσμο, επειδή οι Κενυάτες καταναλώνουν πολύ λίγα (1 σε σχέση με το δικό μας 32).
Το κρίσιμο ζήτημα για τον πλανήτη είναι ότι ο καθένας από τα 300 εκατ. Αμερικανούς καταναλώνει όσο 32 Κενυάτες. Με δεκαπλάσιο πληθυσμό, οι ΗΠΑ καταναλώνουν 320 φορές περισσότερες φυσικές πηγές από ό,τι η Κένυα.

Η μετανάστευση

Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι από αναπτυσσόμενες χώρες αποζητούν το όνειρο της ευημερίας μεταναστεύοντας στη Δύση. Κάθε τέτοια μετεγκατάσταση ενός ατόμου σε χώρα υψηλήςκατανάλωσης αυξάνει τον συνολικό ρυθμό κατανάλωσης του κόσμου, παρ΄ ότι οι μετανάστες αυτοί δεν πετυχαίνουν εύκολα και γρήγορα τον πλουτισμό. Μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών που θέλουν να αυξήσουν την κατά κεφαλή κατανάλωση είναι η Κίνα. Έχει την πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη οικονομία και το 1,3 δισ. των Κινέζων ελπίζουν κάποτε να ξοδεύουν όσα οι Αμερικανοί. Το ίδιο θέλει και η Ινδία, με την ανάλογη επιβάρυνση στις φυσικές πηγές και τη σταδιακή εξάλειψή τους.
Εάν όλος ο αναπτυσσόμενος κόσμος ξαφνικά φτάσει τη Δύση στην κατανάλωση θα είναι σαν να ζουν πάνω στον πλανήτη 72 δισ. άνθρωποι. Και φυσικά, οι Δυτικοί δεν μπορούμε να πούμε στους υπόλοιπους να μην προσπαθούν να φθάσουν το δικό μας βιοτικό επίπεδο.

Ο Τζάρεντ Ντάιαμοντ είναι καθηγητής Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας.

Η ΛΥΣΗ
Να σταματήσουμε την υπερκατανάλωση
Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΛΥΣΗ είναι να εξισωθούν οι ρυθμοί κατανάλωσης, με περιορισμό των όσων απολαμβάνουμε εμείς οι Δυτικοί. Μπορεί σαν πρώτη σκέψη να αντιδρούμε, όμως εκεί θα καταλήξουμε: είτε το κάνουμε εθελοντικά είτε αναγκαστούμε κάποια στιγμή στο, όχι πολύ μακρινό, μέλλον. Άλλωστε, μεγάλο κομμάτι των όσων καταναλώνουμε είναι ουσιαστικά άχρηστα και δεν συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας. Οι τάσεις το δείχνουν ξεκάθαρα: μέχρι το τέλος της ζωής μας θα καταναλώνουμε (εκόντες ή άκοντες) λιγότερα απ΄ όσα καταναλώνουμε σήμερα. Κι αυτό σημαίνει ότι υπάρχει λύση στο πρόβλημά μας

Ιδού οι ένοχοι: 32 φορές περισσότερα καταναλώνει ένας Δυτικός από έναν κάτοικο του αναπτυσσόμενου κόσμου

ΤΑ ΝΕΑ, 3/1/2008