Δεκαπλασιάστηκαν τα τελευταία χρόνια οι επώνυμες ετικέτες

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Γιώργος Φιντικάκης

Όταν πριν από μερικά χρόνια μιλούσε κανείς για επώνυμο ελληνικό ελαιόλαδο, αναφερόταν το πολύ σε δέκα γνωστές φίρμες. Σήμερα όμως η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική.



O καταναλωτής έχει πια την ευχέρεια να επιλέξει ανάμεσα σε δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, σήματα εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου μικρών παραγωγών και συνεταιρισμών, από τις καλύτερες ελαιοπαραγωγές περιοχές της χώρας όπως Λακωνία, Μεσσηνία, Κρήτη και Λέσβο. Πλέον υπολογίζεται ότι υπάρχουν γύρω στις 100 επώνυμες ετικέτες πανελλαδικά, οι οποίες δίνουν δουλειά σε τουλάχιστον 1.000 οικογένειες μικρών παραγωγών. Η νοοτροπία που ήθελε το ελληνικό ελαιόλαδο να πωλείται χύμα σε εμπόρους και από εκεί να εξάγεται στο εξωτερικό (Ιταλία, Ισπανία) αργά αλλά σταθερά εγκαταλείπεται.

Μερίδιο 15%
Το μερίδιο των παραγωγών αυτών και των συνεταιρισμών στην αγορά πριν από μία πενταετία δεν υπερέβαινε το 7%- 8%, ενώ σήμερα φτάνει το 15%, που αντιστοιχεί σε 10.000 - 12.000 τόνους ετησίως. Ανάμεσα στα πιο δυναμικά ονόματα ξεχωρίζουν τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα των Ενώσεων Μεσσηνίας, Μυτιλήνης, Πεζών και Σητείας, το Φιλαίος Λακωνίας, ο Λατζιμάς Ρεθύμνου, το Lithos από τον Μυστρά Λακωνίας, το αγουρέλαιο Εleon από το Κρανίδι, το Πασιφάη της Ένωσης Μονοφατσίου Κρήτης, το Χίλια Χωριά από τη Μεσσηνία, το Λιόσταμα της Ένωσης Αποκορώνου Χανίων, το πορτοκαλέλαιο Γυθείου, κ.ά.

Χωρίς προσμείξεις
Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι η πρώτη ύλη προέρχεται αποκλειστικά από τον ελαιώνα του κάθε παραγωγού, χωρίς να γίνονται προσμείξεις, κάτι που ορισμένες φορές αντανακλάται και στο κόστος. Στην προβολή των ελαιολάδων αυτών σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν τα καταστήματα παραδοσιακών ελληνικών προϊόντων (όπως το Παντοπωλείο της Μεσογειακής Διατροφής, η Μεσογαία, η Πανδαισία, ο Μανδραγόρας), χωρίς τα οποία οι Έλληνες παραγωγοί και οι συνεταιρισμοί δεν θα είχαν κανάλια διανομής, αφού η πρόσβαση στα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι γι΄ αυτούς ακόμη απαγορευτική (υψηλά ενοίκια, μεγάλα έξοδα διαφήμισης, κ.λπ.).

Και εξαγωγές
Μάλιστα η αλλαγή νοοτροπίας τα τελευταία χρόνια και η τάση προς εξωστρέφεια, σε συνδυασμό με τη συνεισφορά του Οργανισμού Προώθησης Εξαγωγών (η σεζόν 2006- 2007 είχε ανακηρυχθεί χρονιά του ελληνικού ελαιόλαδου), βοήθησαν τις μικρές αγροτικές επιχειρήσεις να βγουν και εκτός συνόρων. Το παράδειγμα της Κοινοπραξίας Αγροτικών Συνεταιρισμών Επιδαύρου Λιμηράς (ΚΑΣΕΛ) είναι ίσως από τα πιο χαρακτηριστικά. Η περιοχή έχει 13 αγροτικά χωριά, με 8 μικρούς συνεταιρισμούς που παράγουν αποκλειστικά ελαιόλαδο. Μέχρι το 2006 το πωλούσαν χύμα, λέει ο Νίκος Κατράκης, υπεύθυνος εξαγωγών της κοινοπραξίας. Πέρυσι όμως ολοκληρώθηκε μια μονάδα τυποποίησης- εμφιάλωσης στον κάμπο των Μολάων. Η κοινοπραξία εντάχθηκε σε κοινοτικό πρόγραμμα, που της επέτρεψε να δειγματίσει το ελαιόλαδο που παράγει με την ονομασία Φιλαίος και στο εξωτερικό. Τους τελευταίους μήνες έχουν γίνει παρουσιάσεις σε Σουηδία, Δανία, Πολωνία, Βρετανία, ΗΠΑ, Κίνα και τα αποτελέσματα είναι πολύ θετικά. Ήδη έχουν συναφθεί τα πρώτα απευθείας συμβόλαια, χωρίς τη μεσολάβηση μεσάζοντα, μεταξύ της κοινοπραξίας και εισαγωγέων χονδρεμπόρων από το εξωτερικό, και αναμένονται και τα επόμενα.

Αγροτουρισμός
Σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη του ελληνικού ελαιολάδου των μικρών παραγωγών διαδραματίζουν επίσης και τα κοινοτικά προγράμματα για τον εκσυγχρονισμό ελαιοτριβείων, την πιστοποίηση ελαιουργικών μονάδων και τυποποίησης, που επιτρέπουν σε μεμονωμένους παραγωγούς ή ομάδες παραγωγών να συσκευάζουν μόνοι τους το δικό τους προϊόν. Πολλοί μάλιστα έχουν κάνει τις μονάδες αυτές επισκέψιμες και τις έχουν συνδυάσει με τον αγροτουρισμό, ενώ παράλληλα έχουν επενδύσει και στο οικολογικό κομμάτι, με σύγχρονες μεθόδους καθαρισμού και εναλλακτικούς τρόπους καλλιεργειών (βιολογικές ή προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης).

Όπως με το κρασί
Ουσιαστικά σήμερα στο ελαιόλαδο συμβαίνει ό,τι ακριβώς είχε συμβεί με το κρασί πριν από 15 χρόνια. Τότε χιλιάδες μικροί παραγωγοί έκαναν τα πρώτα δυναμικά βήματά τους στον χώρο, με αποτέλεσμα τη σημερινή αναβάθμιση του ελληνικού αμπελώνα. Φυσικά είμαστε ακόμη στην αρχή, αφού από τους 120.000 τόνους ελαιολάδου που εξάγει συνολικά η Ελλάδα, μόνο οι 15.000- 20.000 είναι τυποποιημένοι. Τα πράγματα ωστόσο αλλάζουν και όλο και περισσότεροι παραγωγοί συνειδητοποιούν ότι τους συμφέρει να συσκευάζουν και να εμφιαλώνουν το ελαιόλαδό τους παρά να το πωλούν χύμα στην Ιταλία και την Ισπανία...