Την κάθετη ανάπτυξη και τη «συμπύκνωση» ως αρχιτεκτονικές λύσεις για τις πόλεις με αυξημένη οικιστική πυκνότητα προτείνουν Ολλανδοί αρχιτέκτονες με έκθεσή τους στην Αθήνα.

«O πραγματικός κόσμος δημιουργείται κομμάτι κομμάτι και όχι συνολικά. Ο καθένας μπορεί να γίνει δημιουργός πόλης. Με βασική προϋπόθεση να υπάρχει διαφάνεια σε όλη τη διαδικασία παραγωγής και στη διαχείριση της πληροφορίας. Αυτή η τακτική θα επιτρέπει σε όλους πρόσβαση και έλλογη επέμβαση στο περιβάλλον που τους αφορά», λέει ο Ολλανδός αρχιτέκτονας Γουίνι Μάας. Ο οποίος, μαζί με τα άλλα βασικά στελέχη του αρχιτεκτονικού γραφείου ΜVRDV, στέλνει από την έδρα τους στο Ρότερνταμ συνθήματα μιας σύγχρονης αρχιτεκτονικής αντίληψης.

Αρχιτεκτονικά κτίσματα που μοιάζουν σαν σλόγκαν στον περιβάλλοντα χώρο. Αυτή είναι η πρόθεση των Γουίνι Μάας, Γιάκομπ βαν Ριζ και Ναταλί ντε Βρις, οι οποίοι θεωρούνται από τους κριτικούς απόγονοι του Λε Κορμπιζιέ και ομοϊδεάτες του συμπατριώτη τους σταρ-αρχιτέκτονα Ρεμ Κούλχας, αφού με λέξεις και δομικά υλικά προβάλλουν την άποψή τους για τη σχέση της αρχιτεκτονικής με το περιβάλλον.

«Αυτό που χαρακτηρίζει το έργο του γραφείου ΜVRDV είναι η μεθοδολογία του σχεδιασμού. Από τα μεγάλα οικιστικά τετράγωνα μέχρι τις κατοικίες που σχεδιάζουν για ιδιώτες ξεχωρίζει το ιδιαίτερο στυλ στρατηγικής τους, που αλλάζει το καθημερινό και το σύνηθες σε κάτι απρόσμενο», επισημαίνει ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής Ηλίας Κωνσταντόπουλος, ο οποίος επιμελείται την έκθεση «Το Πεινασμένο Κιβώτιο» (Τhe Ηungry Βox) με πρόσφατα δείγματα της δουλειάς τους στο Μουσείο Μπενάκη.

Οι αρχιτέκτονες του ΜVRDV ασχολούνται με τα πραγματικά, μετρήσιμα στοιχεία του χώρου, όπως η αστική οικιστική μονάδα, η πυκνότητα, οι οικοδομικοί κανονισμοί για να εξελίξουν τη σκέψη τους σε τολμηρή, μεγαλόπνοη πρόταση. Ένα από τα σημαντικότερα θέματα που τους απασχολούν είναι η αύξηση της οικιστικής πυκνότητας των σύγχρονων πόλεων, η σχέση ανάμεσα στην πόλη και τη φύση.

Για τη γειτνίαση του φυσικού με το τεχνητό περιβάλλον, οι εκπρόσωποι του ΜVRDV έδωσαν λύσεις με τον σχεδιασμό του κτιρίου Βiodiversitat στη Βαρκελώνη και του Ολλανδικού Περιπτέρου στην Εxpo 2000 στο Αννόβερο. Στα έργα αυτά οι Ολλανδοί αρχιτέκτονες προβάλλουν τα κτίσματα ως συνέχεια του τοπίου και ως προέκταση ενός εσωτερικού χώρου χωρίς τέλος. Τα μεγάλης κλίμακας έργα τους δεν αφορούν προτάσεις καλλωπισμού και διακόσμησης.

«Ίσως η εξοικονόμηση χώρου μπορεί να βρεθεί από την κάθετη προέκταση. Μπορεί όμως η αύξηση της πυκνότητας του πληθυσμού σε μία χώρα όπως η Ολλανδία να συνδεθεί με την αύξηση της ποιότητας ζωής; Και ποιος θα είναι ο ρόλος της φύσης;» αναρωτιέται ο Γουίνι Μάας. Το θεωρητικό κεφάλι της ομάδας, ο οποίος μέσα από σειρά διαλέξεων στην Ευρώπη και ειδικές εκδόσεις συμπληρώνει το έργο του γραφείου γύρω από τη σύγχρονη αρχιτεκτονική αντίληψή τους, που υποστηρίζουν την αύξηση της πυκνότητας. Τμήμα της οποίας επιχειρεί να παρουσιάσει και το «Πεινασμένο Κιβώτιο», που διοργανώθηκε από το Ολλανδικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής.

Μια τρισδιάστατη Πόλη-Κύβος

«Η σύνθεση της έκθεσης παραπέμπει στην Τρισδιάστατη Πόλη-Κύβο. Την ουτοπική πρότασή τους για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου καννάβου πόλεων, που η καθεμία τους περιλαμβάνεται σε κύβο ακμής 5 χιλιομέτρων, σε απόσταση 100 χιλιομέτρων η μία από την άλλη», εξηγεί ο επιμελητής της Ηλίας Κωνσταντόπουλος. «Οι πόλεις αυτές, του ενός εκατομμυρίου κατοίκων, αφήνουν τον ενδιάμεσο χώρο τους στη φυσική του κατάσταση. Ενώ η πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής εμπεριέχεται σε αυτούς τους κύβους και δεν εξαπλώνεται». Στο ερώτημα πώς η καθολική σκέψη του αρχιτέκτονα εξαρτάται από τις ειδικές απαιτήσεις και τους στόχους του εργοδότη, ο Γουίνι Μάας απαντά πως «η Εξελισσόμενη Πόλη σχεδιάζεται και αναδιαμορφώνεται συνεχώς μέσα από τη δημοκρατική διαχείριση της παραγωγής και της διάθεσης της πληροφορίας».

Το ολλανδικό περίπτερο στην Εxpo 2000 στο Αννόβερο, που σχεδιάστηκε από τους ΜVRDV, υλοποίησε την πεποίθησή τους ότι «η φύση είναι κοντά μας ακόμη και με τεχνητά μέσα»

Η Περιφερειακή Βιβλιοθήκη της Νoord Βrabant καταδεικνύει την άποψη της κάθετης ανάπτυξης και εξηγεί την έννοια του «Πεινασμένου Κιβώτιου», τη συμπύκνωση αρχιτεκτονικών δεδομένων σε απλά γεωμετρικά σχήματα (ένας κύλινδρος που αποτελείται από κύβους)